Claudia de Breij: ''Je beseft pas hoe gelukkig je bent, als je op de bank samen naar een serie kan kijken'

Je wilt niet steeds aan de oorlog denken, in Gaza. Of in Oekraïne. Of Congo, of een andere plek waarvan je leest dat er een vergeten oorlog is.

Soms sta ik mezelf dat toe. Of eigenlijk heel vaak, minstens iedere zondagavond. Dan gun ik mezelf Heel Holland bakt, waar ik hier vorige week de loftrompet over stak, en soms daarna zelfs de luxe me te laten bedwelmen door de ultieme opium uit Hilversum: Tussen kunst en kitsch.

Lekker witte boomers kijken die doen alsof ze het supergrappig vinden dat het schilderij van tante Cornelia toch geen zak waard is, maar in werkelijkheid sterven ze van binnen – en dat zie je. Alle ruzies die ze met hun zusters hebben gemaakt over de erfenis gaan nog eens als een film aan hen voorbij wanneer het witgouden tabaksdoosje van Oom Arnold toch gewoon van Blokker blijkt.

Heilzaam is dat, zeker na het Journaal. Daarin zie je Gaza, bevende kinderen na een bombardement, en je wilt wegkijken maar je wilt niet wegkijken. Je kunt ‘staakt het vuren’ roepen tot je een ons weegt, maar het lijkt of niemand luistert. En het volgende item gaat over Oekraïne, oh kijk, dat gaat ook door. Oekraïne, dat áls Donald Trump president van Amerika wordt, verloren is, en daarmee wij met zijn allen in Europa net zo goed. Ten eerste: hoe is het mogelijk dat Donald Trump nog mee mag doen aan de verkiezingen? Maar het kan (lang leve de rechters die hij heeft aangesteld). Stel dat hij wint. Hij heeft al aangekondigd dat Poetin met Europa mag doen wat hij wil. Amerika zal zich niet meer aan de NAVO- afspraken houden. Stel je voor, dan zijn we dus als westerse wereld afhankelijk van onze jongen Mark Rutte! In Mark we trust. Prettige wedstrijd allemaal.

Toen Poetin net was begonnen aan de volledige inval in Oekraïne las ik een citaat van een Oekraïense vrouw in de krant. Ze zei: ‘Als je gewoon op de bank samen naar een serie kan zitten kijken vanavond, besef dan hoe gelukkig je bent.’ Ik moet daar sindsdien vaak aan denken.

En bij dat suffe Tussen kunst en kitsch nog het meest. Want rotzooi die niet heel belangrijk voor je is in een plastic mandje of linnen tas doen, die meenemen naar een nabijgelegen museum, een beetje zenuwachtig zijn voor de mogelijke camera’s, je kleinoden laten zien aan iemand die expert is op het gebied van sieraden of schilderkunst of aardewerk of iets anders dat er niet toe doet als er bommen vallen, daarna horen wat het al of niet waard is – allemaal zonder dat je leven ervan afhangt: dat is het grootste contrast met een oorlog dat er is.

Tussen kunst en kitsch is de viering van een leven zonder angst. Een ode aan de argeloosheid. Het tegenovergestelde van een bombardement. Nergens is puin. Niets is kapot. Alles kan gekoesterd in een linnen tasje of een plastic mandje, want alles, álles is mogelijk van waarde.

Dit artikel komt uit VARAgids 11, bladzijde 15.