Lotje IJzermans over haar televisiedebuut bij Boeken: ‘De eerste heb ik niet teruggekeken, dat durfde ik niet.’

Lotje IJzermans (64), de nieuwe presentator van Boeken, leest tegenwoordig heel bewust meer vrouwen. ‘Ja, het is wel een behoefte.’

Welk boek ligt er op je nachtkastje? Twee muziekboeken die ik voorlopig niet zal lezen, haha. Een essaybundel over de positie van Amerikaanse vrouwen in de rockmuziek, samengesteld door ander anderen Kim Gordon van Sonic Youth, en een boek van Patti Smith.

Je maakt na 35 jaar radiowerk bij de VPRO je televisiedebuut. Hoe bevalt dat? Ik heb wel al veel tv gemaakt, maar dan achter de schermen, als regisseur van Lola da musica, waarvoor ik reportages over artiesten maakte. Voor de schermen werken, is een nieuwe ervaring. Heel erg leuk, maar het is totaal anders. Je loopt een beetje als een paasei over zo’n set. Radio maak je met z’n tweeën, hooguit drieën; een technicus, een regisseur en een gast. En in mijn geval in de nacht, op een uitgestorven Mediapark. Bij Boeken is dat anders, hectischer. Gelukkig heb ik een fijne crew, onder wie twee superleuke cameravrouwen die mij geruststellen.

Bij het radioprogramma Nooit meer slapen kies jij nooit je eigen gasten. Is dat bij Boeken anders? Absoluut. Ik vergader mee, wik en weeg, probeer uitgevers zelfs te bewegen een boek net wat eerder op te sturen zodat ik het kan bespreken. We zijn met z’n vieren: de eindredacteur, twee redacteuren en ik. We lezen de eerste vijftig pagina’s van alles wat los en vastzit. Daarbij houden we rekening met jong, oud, man, vrouw, fictie of non-fictie. En we kijken verder dan het witte geluid; we willen alle geluiden laten horen die in de literaire boekenwereld bestaan. Dat moet als je een divers aanbod wil doen. De noodklok wordt al jaren geluid over de roman. Er wordt nauwelijks meer fictie gelezen.

Bespreek je ook non-fictie in het programma? Ja, maar wel literaire non-fictie. Die boeken zijn wat gelaagder dan het onderwerp alleen; dat heeft ook met de schrijfstijl te maken. Zo heeft Anne Broeksma een boek geschreven over het schubdier. Maar het gaat ook over hoe we ons als mens tot de natuur verhouden. Bovendien is het een persoonlijke zoektocht naar het pure, het wilde, het onaangetaste. Zij is dichter en schrijft werkelijk prachtig. Zo’n boek komt dan in aanmerking voor de uitzending. Een puur biologisch boek over een schubdier kan ook boeiend zijn, maar daar zouden we niet snel voor kiezen.

En een memoir? Ja hoor. De prive-domein-reeks van De Arbeiderspers vind ik prachtig. Wim Brands zei altijd: ‘Je moet geen slaaf worden van je eigen doctrine’. Ik vind dat een goeie. Je moet durven afwijken van je eigen regels.

Er was meteen een relletje rond Boeken: in de podcast De nieuwe contrabas vroeg men zich af waarom er niet gekozen was voor iemand uit de gevestigde literatuurkritiek. Wat vind je daarvan? Daar vind ik niks van. Ik vind het prima dat zij zich dat afvragen. Ik heb me aangeboden, en ben aangenomen. Meer kan ik er niet over zeggen. Presenteren en interviewen is een vak. Literatuurkritiek is ook een vak, maar een ander vak. Ik ben geen criticus, totaal niet.

Lees verder in VARAgids 11, vanaf bladzijde 10